Algunha elocuencia era precisa nas Aduanas para xustificar aquel longo paquete de bodega, moi fraco para tapiz de luxo, sospeitoso como os tipos asubiados topados nos camiños, mapa sentimental que non esperta os receos das Chancelerías nin dos Estados Maiores. Cando o miramos subir ao barco no peirao de Alcántara de Lisboa, puidemos subir nós tamén todos, como dicíndolle á nao aquilo do fermoso himno:
Toda Galicia vai nela.
De boa gana teriamos desenrolado na cuberta a ilustre lección de Fontán. Baixamos a miralo no seu cadaleito de ripias. Que saudade levaría de luz e nubes e ceos docemente matizados! Moitas veces na inqueda larganza do mar imaxinaba vales galegos e costas verdecentes a infinda caridade das ondas para os contemplativos. Entón sufriamos polo mapa ás escuras.
Xurdiu á luz do outro hemisferio, trocadas as sazóns no inverno (cando en Moraña son novos os millos) nunha sala de conferencias. Palpebrexou un pouco sorprendido do novo ceo, pero de seguida a luz de moitas miradas galegas devolveulle a confianza. E luciron as feituras das serras, os encaixes das costas, a graza dos vales, en lume as cruces do arcebispado e dos bispados, ofrecéndose xentís as pontes, brillando as torres e os vidros como nas mañás outonizas cun esculcante e gasalleiro sol.
Centos de olladas galegas o consideraban. En moitas houbo bágoas, en todas a ledicia dunha revelación, lembranza feita de súpeto corpo e claridade diante dos ollos. Naquela conferencia deuse un caso marabilloso e quizais único na historia das conferencias: era o mapa quen guiaba e falaba polas palabras do conferenciante, que repetía como un “altoparlante” o que baixiño dicían o vento nas carballeiras, o devalar das ondas nos areais, o madurecer dos pomareiros, e aquel devalar maino e potente da lingua galega no seu ámbito, berce e altar. Era o mapa quen falaba operando taumaturxicamente coa graza e a beleza dos nomes na lembranza. Algúns pequeniños de lugares arreconchegados espallaban potente luz. E na imaxinación dos emigrados a campá do seu lugar, o acento da súa comarca, subían das néboas mestas a unha nova e consoladora verdade. E coa derradeira frase ritual das conferencias comezou a interna lección do mapa. Agora falaba baixiño ao ouvido e ao corazón de cada un. Tiña para todos amores e lembranzas. Dedos murchos de vellos que temen ser enterrados en “Chacarita” procuraban polo Salnés, por Lemos, tocar un nome, seguir un camiño de rapaces e primavera. Mans de nais guiaban aos seus fillos, mostrándolles no mapa términos e paisaxes amados como nun Nacemento se mostran os vieiros dos Magos e dos Pastores. Homes de traballos e azares tiñan expresións graves e conmovidas. E cando no balbordo das conversacións e lembranzas puido franquear un camiño, unha señora velliña, co seu sombreiro e abrigo doutro tempo, chegándose guiada por un instinto de amor, bicou longamente un nome no mapa. Toda a grandeza da Carta Xeográfica de Fontán viuse aloumiñada por unha divina claridade de consolo.
Ningún comentario:
Publicar un comentario